Op. Dr. Numan Atılgan – Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Diz eklemi, vücudun en büyük ve en karmaşık eklemlerinden biridir. Yıllar içinde yaşa, travmalara ya da çeşitli hastalıklara bağlı olarak dizde kıkırdak kaybı, ağrı ve hareket kısıtlılığı gelişebilir. Bu gibi durumlarda, yaşam kalitesini artırmak amacıyla diz protezi ameliyatı (total diz artroplastisi) uygulanabilir.
Bu yazıda sizler için diz protezi ameliyatının nasıl yapıldığını, kimlere uygulandığını, ameliyat sürecini, olası riskleri ve iyileşme sürecini detaylı şekilde ele aldık.
Diz Protezi Nedir?
Diz protezi, diz eklemindeki hasarlı kıkırdak ve kemik yüzeylerin çıkarılarak yerine metal ve polietilen materyallerden oluşan yapay bir eklemin yerleştirilmesidir. Bu yapay eklem, dizin doğal hareketlerini taklit eder ve ağrısız bir şekilde hareket etmeyi sağlar.
Kimler Diz Protezi Adayıdır?
Diz protezi ameliyatı genellikle şu durumlarda uygulanır:
-
İleri derecede diz kireçlenmesi (osteoartrit)
-
Romatoid artrit gibi iltihaplı eklem hastalıkları
-
Travmatik artrit ve geçmişte yaşanmış diz yaralanmaları
-
Fizik tedavi, ilaç ve enjeksiyon gibi yöntemlerden fayda görülmemesi
-
Günlük yaşam aktivitelerinde ciddi kısıtlanma ve sürekli ağrı
Ameliyat kararı; hastanın yaşı, genel sağlık durumu, ağrı düzeyi ve yaşam kalitesi göz önünde bulundurularak verilir.
Ameliyat Öncesi Değerlendirme
Ameliyat öncesi süreçte aşağıdaki değerlendirmeler yapılır:
-
Radyolojik tetkikler (Röntgen, MR) ile dizdeki hasar seviyesi belirlenir.
-
Kan tahlilleri, EKG, akciğer grafisi gibi testlerle genel sağlık durumu değerlendirilir.
-
Diyabet, hipertansiyon, kalp hastalığı gibi kronik hastalıklar kontrol altına alınır.
-
Hastaya ameliyat ve iyileşme süreci detaylı şekilde anlatılır.
Ameliyat Aşamaları
1. Anestezi:
Genellikle spinal (belden aşağı uyuşturma) veya genel anestezi uygulanır.
2. Cerrahi Girişim:
Diz ön kısmından yapılan kesi ile eklem açılır. Hasarlı kıkırdak ve kemik yüzeyler özel cerrahi aletlerle temizlenir.
3. Protezin Yerleştirilmesi:
Uygun ölçüde seçilen metal ve polietilen komponentler, kemiğe sabitlenir. Protez, dizin doğal hareketine uygun şekilde yerleştirilir.
4. Kapanış:
Doku katmanları dikkatlice kapatılır, dren yerleştirilebilir ve pansuman yapılır.
Ameliyat süresi: Yaklaşık 1–2 saat arasında değişmektedir.
Ameliyat Sonrası İlk Günler
-
Aynı gün ayağa kalkma ve adım atma genellikle mümkündür.
-
Ağrılar, ağrı pompası veya ilaçlarla kontrol altına alınır.
-
Kan pıhtılaşmasını önlemek için kan sulandırıcı ilaçlar ve varis çorapları kullanılır.
-
Fizik tedavi uzmanı eşliğinde hafif egzersizlere başlanır.
Riskler ve Komplikasyonlar
Her cerrahi işlemde olduğu gibi diz protezi ameliyatının da bazı riskleri vardır:
-
Enfeksiyon
-
Damar pıhtısı (derin ven trombozu)
-
Protez gevşemesi veya aşınması
-
Sinir ya da damar yaralanması (nadir)
-
Sertlik veya hareket kısıtlılığı
Bu riskler, doğru cerrahi teknik ve ameliyat sonrası dikkatli takip ile en aza indirilebilir.
İyileşme Süreci
-
İlk 6 hafta: Yürüme, merdiven çıkma ve günlük aktiviteler kontrollü bir şekilde yapılabilir.
-
Fizik tedavi: Ameliyat sonrası sürecin en önemli parçasıdır. Egzersizlerle kas gücü ve eklem hareket açıklığı artırılır.
-
Tam iyileşme: Genellikle 3-6 ay içerisinde hastalar normal aktivitelerine dönebilir.
-
Protezin ömrü ortalama 15-20 yıl olup, hastanın kilosu, aktivite düzeyi ve protezin kalitesine bağlı olarak değişebilir.
Sık Sorulan Sorular
Diz protezi ağrılı bir ameliyat mıdır?
Ameliyat sonrası birkaç gün ağrı olabilir; ancak bu durum ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Uzun vadede ise ağrılar büyük oranda ortadan kalkar.
Ne zaman işe dönebilirim?
Masa başı işlerde 6–8 hafta içinde işe dönmek mümkündür. Fiziksel efor gerektiren işlerde daha uzun süre gerekebilir.
Spor yapabilir miyim?
Yüzme, yürüyüş, bisiklet gibi düşük etkili sporlar önerilir. Temaslı sporlardan kaçınılmalıdır.
Sonuç
Diz protezi ameliyatı, doğru hasta seçimi ve cerrahi teknikle uygulandığında, hastaların yaşam kalitesini ciddi oranda artıran güvenli ve etkili bir yöntemdir. Günlük aktivitelerini ağrısız bir şekilde sürdürebilmek isteyen hastalar için önemli bir çözümdür.
Ortopedik sağlığınız için doğru bilgi ve güvenilir tedavi önemlidir. Detaylı değerlendirme ve tedavi planlaması için kliniğimizle iletişime geçebilirsiniz.
Op. Dr. Numan Atılgan
