Op. Dr. Numan Atılgan – Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Diz ağrılarının en yaygın nedenlerinden biri olan menisküs yırtığı, her yaş grubunda görülebilmekle birlikte özellikle sporcularda ve ileri yaş bireylerde sık karşılaşılan bir sorundur. Dizde ani bir burkulma, dönme hareketi ya da yaşa bağlı dejenerasyon sonucu menisküs dokusu zarar görebilir. Tedavi edilmediği takdirde diz fonksiyonlarında kalıcı hasara neden olabilir.
Bu yazıda menisküs yırtığının ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı, belirtileri, tanı yöntemleri ve tedavi seçeneklerini ayrıntılı şekilde bulabilirsiniz.
Menisküs Nedir?
Menisküs, diz ekleminde yer alan yarım ay şeklindeki kıkırdağımsı yapılardır. Uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiği (tibia) arasında yer alır ve şu işlevleri görür:
-
Eklem yüzeyleri arasında şok emici görevi yapar
-
Diz hareketlerini dengeler
-
Eklem stabilitesini artırır
-
Eklemin yüzeyleri arasında sürtünmeyi azaltır
Her dizde iç (medial) ve dış (lateral) olmak üzere iki adet menisküs bulunur.
Menisküs Yırtığı Neden Olur?
Menisküs yırtıkları iki temel şekilde oluşur:
1. Travmatik (akut) menisküs yırtığı:
-
Genç ve aktif bireylerde görülür.
-
Spor yaparken, dizin ani dönmesi veya yük binmesiyle oluşur.
-
Futbol, basketbol, kayak gibi temaslı ve ani yön değiştirme gerektiren sporlarda sık görülür.
2. Dejeneratif menisküs yırtığı:
-
40 yaş üstü bireylerde görülür.
-
Zamanla menisküs dokusunun zayıflaması sonucu oluşur.
-
Basit hareketlerle bile (örneğin çömelmek, diz çökme) yırtık meydana gelebilir.
Menisküs Yırtığı Belirtileri
Menisküs yırtığı şu belirtilerle kendini gösterebilir:
-
Dizde ani ya da giderek artan ağrı
-
Şişlik (özellikle ilk 24 saat içinde)
-
Diz hareketlerinde kısıtlılık
-
Kilitleme hissi (diz bükülü halde kalabilir)
-
Takılma sesi veya his
-
Merdiven inip çıkarken veya çömelirken zorlanma
-
Uzun süre ayakta durduktan sonra ağrının artması
Tanı Yöntemleri
1. Fizik muayene:
-
McMurray, Apley ve Thessaly gibi özel testlerle menisküs yırtığı saptanabilir.
2. Görüntüleme yöntemleri:
-
MR (Manyetik Rezonans): Menisküs dokusunun net görüntülenmesini sağlar ve yırtığın yeri ile derecesi tespit edilir.
-
Direkt grafi (röntgen): Kemik yapıların değerlendirilmesi için kullanılır, menisküs yırtığını göstermez.
Menisküs Yırtığı Tedavisi
Tedavi yöntemi; hastanın yaşı, aktivite düzeyi, yırtığın tipi ve yeri gibi faktörlere göre belirlenir.
1. Cerrahi Dışı (Konservatif) Tedavi:
-
Hafif ve dejeneratif yırtıklarda tercih edilir.
-
Buz uygulaması, istirahat ve dizlik kullanımı
-
Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar
-
Fizyoterapi ile kas gücünün artırılması
✅ Bu yöntem, kilitleme olmayan ve yırtığın dış (kanlanan) bölgede olduğu durumlarda etkili olabilir.
2. Cerrahi Tedavi:
Cerrahi, genellikle artroskopik (kapalı yöntemle) yapılır ve şu iki yöntem kullanılır:
-
Menisektomi:
Yırtık olan menisküs bölümü temizlenir. Küçük yırtıklarda uygulanır. -
Menisküs Tamiri:
Menisküs dokusu dikilerek onarılır. Genç hastalarda, iyi kanlanan bölgelerde uygulanır. İyileşme süresi daha uzundur ancak menisküsün korunması açısından tercih edilir.
🛠️ Ameliyat genellikle 15–45 dakika sürer ve aynı gün taburcu olunabilir.
Ameliyat Sonrası Süreç
-
İlk günlerde buz uygulaması ve istirahat önerilir.
-
Fizyoterapiye erken dönemde başlanır.
-
Dikişle onarılan menisküslerde, birkaç hafta koltuk değneği kullanımı gerekebilir.
-
Ortalama 4–6 hafta içinde gündelik yaşama dönülür.
-
Sporcularda sahalara dönüş süresi genellikle 3 ayı bulabilir.
Menisküs Yırtığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
-
Yırtık büyüyebilir ve eklem yüzeyine zarar verebilir.
-
Kilitleme ve hareket kısıtlılığı artabilir.
-
Zamanla diz kireçlenmesi (osteoartrit) gelişebilir.
-
Cerrahi müdahale kaçınılmaz hale gelebilir.
Sık Sorulan Sorular
Menisküs yırtığı kendi kendine iyileşir mi?
Kanlanması iyi olan dış bölgelerdeki küçük yırtıklar, uygun tedaviyle kendiliğinden iyileşebilir. Ancak iç bölgelerdeki yırtıklar genellikle cerrahi gerektirir.
Ameliyat zor mu?
Artroskopik menisküs cerrahisi günümüzde oldukça güvenli ve konforlu bir işlemdir. Hastalar çoğunlukla aynı gün evine döner.
Menisküs yırtığı tekrarlayabilir mi?
Evet, özellikle spor yapan bireylerde veya zayıf kas yapısı olanlarda tekrar riski vardır. Bu nedenle fizik tedavi ve kas güçlendirme önemlidir.
Sonuç
Menisküs yırtığı, doğru tanı ve zamanında tedaviyle başarılı şekilde iyileştirilebilen bir diz problemidir. Gerek konservatif gerekse cerrahi yöntemlerle, hastaların ağrısız bir şekilde yaşamlarına dönmeleri mümkündür.
Diz ağrısı yaşıyor, menisküs yırtığından şüpheleniyorsanız; doğru teşhis ve kişiye özel tedavi planı için kliniğimizle iletişime geçebilirsiniz.
Op. Dr. Numan Atılgan
