Skolyoz, omurganın sağa veya sola anormal eğrilmesiyle karakterize bir omurga deformitesidir. Genellikle ergenlik döneminde fark edilir, ancak doğuştan ya da erişkin yaşta da gelişebilir. Eğrilik ilerlediğinde estetik kaygılar, ağrı, solunum sıkıntısı ve hareket kısıtlılığı gibi ciddi şikâyetlere neden olabilir.
Erken tanı ile skolyoz egzersizleri, korse veya fizik tedaviyle kontrol altına alınabilir. Ancak belirli bir dereceyi aşan eğriliklerde ve hızlı ilerleyen vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
🔍 Skolyoz Nedir?
Skolyoz, omurganın önden bakıldığında “S” veya “C” şeklinde eğilmesiyle tanımlanır. Eğriliğe bazen rotasyonel dönme de eşlik eder.
Skolyozlar temel olarak 3 gruba ayrılır:
-
İdiyopatik Skolyoz: Nedeni bilinmez (en sık türdür)
-
Konjenital Skolyoz: Doğuştan omurga anomalilerine bağlı gelişir
-
Nöromüsküler Skolyoz: Kas hastalıkları, Serebral palsi gibi durumlara bağlıdır
📈 Hangi Durumlarda Skolyoz Ameliyatı Gerekir?
Skolyoz cerrahisi, genellikle aşağıdaki durumlarda gündeme gelir:
-
Eğriliğin 40–45 dereceyi aşması (özellikle ergenlikte)
-
Hızla ilerleyen skolyoz (yıllık 5–10° artış)
-
Şiddetli sırt veya bel ağrısı
-
Korse tedavisine rağmen düzelmeyen deformiteler
-
Solunum veya kalp fonksiyonlarını etkileyen eğrilikler
-
Estetik deformite nedeniyle ciddi psikolojik etkilenme
📌 Cerrahi karar yalnızca röntgen ölçümleriyle değil, hastanın yaşı, eğriliğin tipi ve ilerleme hızı gibi faktörlerle birlikte değerlendirilir.
🛠️ Skolyoz Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Skolyoz cerrahisinde amaç, omurgayı düzeltmek ve bu düzeltmeyi sabitleyerek kalıcı hale getirmektir. Bu işlem genellikle şu adımlarla gerçekleştirilir:
✅ 1. Füzyon (Omurganın Dondurulması):
-
Eğrilik bölgesindeki omurlar özel tekniklerle birbirine kaynaştırılır.
-
Kemik grefti kullanılarak sabit bir yapı oluşturulur.
✅ 2. Enstrümantasyon (Vida-Rod Sistemi):
-
Omurlara özel titanyum vidalar yerleştirilir.
-
Eğriliği düzeltmek için omurgaya boydan boya çubuklar (rodlar) sabitlenir.
-
Ameliyat mikrotekniklerle, nöromonitorizasyon eşliğinde yapılır.
✅ 3. Cerrahi Yöntem:
-
Çoğunlukla sırt bölgesinden (posterior yaklaşım) yapılır.
-
Nadiren, eğrilik göğüs kafesini etkiliyorsa ön taraftan (anterior) yaklaşım gerekebilir.
-
Gelişmiş deformitelerde her iki taraftan kombine giriş yapılabilir.
⏱️ Ameliyat Süresi ve Hastanede Kalış
-
Ameliyat süresi: 4–8 saat arası değişebilir.
-
Hastanede kalış süresi: Genellikle 5–7 gün
-
Ameliyattan sonra hastalar birkaç gün içinde yürütülür.
💪 Skolyoz Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
İlk 2 Hafta:
-
Yara bakımı, ağrı kontrolü ve hafif hareket
-
Genellikle korse kullanımı önerilir
1–3 Ay:
-
Günlük yaşama dönüş
-
Oturma, ayakta durma, yürüme serbest
-
Eğilme ve ağır kaldırma sınırlandırılır
3–6 Ay:
-
Hafif egzersizler ve esneme başlar
-
Röntgen kontrolleriyle kaynama süreci izlenir
6–12 Ay:
-
Omurganın kaynaması tamamlanır
-
Spor ve aktif yaşama dönüş mümkün olur (doktor onayıyla)
✅ Skolyoz Ameliyatının Avantajları
-
Eğriliğin büyük oranda düzeltilmesi
-
Omurganın dengelenmesi ve yük dağılımının normalize edilmesi
-
Kalıcı bir deformiteyi önleme
-
Yaşam kalitesinde artış
-
Estetik görünümün iyileştirilmesi
-
Ağrının azalması veya tamamen geçmesi
⚠️ Skolyoz Cerrahisinin Riskleri
Deneyimli bir ekip ve uygun hasta seçimiyle başarı oranı oldukça yüksektir. Ancak her cerrahi işlemde olduğu gibi bazı riskler göz önünde bulundurulmalıdır:
-
Enfeksiyon
-
Kanama
-
Vida-çubuk sisteminin gevşemesi
-
Nörolojik hasar (çok nadir, nöromonitorizasyon ile kontrol edilir)
-
Cerrahi sonrası geçici ağrı veya tutukluk
Sık Sorulan Sorular
Skolyoz ameliyatı sonrası eğrilik tekrarlar mı?
Omurga kaynaması tamamlandığında eğrilik genellikle kalıcı olarak düzeltilir. Ancak kaynama gerçekleşmezse ikinci bir işlem gerekebilir.
Çocuklarda skolyoz ameliyatı büyümeyi etkiler mi?
Büyüme plakları korunarak yapılan teknikler (growing rods, tethering) sayesinde büyüme devam edebilir. Bu durum, cerrahinin tipine göre planlanır.
Ameliyattan sonra spor yapılabilir mi?
Evet. İyileşme süreci tamamlandıktan sonra hafif ve orta düzeyli sporlara (yüzme, yürüyüş, yoga gibi) doktor onayıyla dönülebilir.
🧩 Sonuç
Skolyoz cerrahisi, ciddi omurga eğriliklerinde ve ilerleme riski taşıyan deformitelerde oldukça başarılı ve güvenli bir tedavi yöntemidir. Günümüzde gelişmiş cerrahi teknikler ve ekipmanlar sayesinde hastalar hem estetik hem fonksiyonel anlamda sağlıklı bir omurgaya kavuşabilmektedir.
Omurganızda eğrilik fark ettiyseniz ya da skolyoz tanısı aldıysanız; detaylı değerlendirme, doğru tedavi planı ve profesyonel cerrahi yaklaşım için kliniğimizle iletişime geçebilirsiniz.
Op. Dr. Numan Atılgan
