Omuz eklemi, insan vücudundaki en hareketli eklemlerden biridir. Bu hareket kabiliyeti sayesinde kolun yukarı kaldırılması, arkaya uzanma, döndürme gibi birçok önemli işlev yerine getirilir. Ancak çeşitli nedenlerle omuz ekleminde ciddi hasarlar meydana geldiğinde, ağrı ve hareket kısıtlılığı yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Bu gibi durumlarda, cerrahi tedavi seçeneklerinden biri olan omuz protezi ameliyatı (omuz artroplastisi) gündeme gelir.
🔍 Omuz Protezi Nedir?
Omuz protezi, omuz ekleminin hasar görmüş parçalarının yapay materyallerle (metal ve polietilen) değiştirilmesi işlemidir. Tıpkı kalça ve diz protezlerinde olduğu gibi, omuz protezinde de amaç ağrıyı gidermek, hareket açıklığını artırmak ve hastanın günlük yaşam kalitesini yeniden sağlamaktır.
👥 Kimler Omuz Protezi Adayıdır?
Omuz protezi genellikle aşağıdaki durumlarda uygulanır:
✅ 1. İleri Derecede Omuz Artrozu (Kireçlenme):
-
Kıkırdak dokusu aşınmış, kemik yüzeyler birbirine sürtüyorsa
✅ 2. Omuzda İyileşmeyen Kırıklar:
-
Özellikle yaşlı hastalarda parçalı, kaynamayan humerus (kol kemiği) başı kırıkları
✅ 3. Rotator Cuff Artropatisi:
-
Omuz kaslarının (rotator manşet) ciddi yırtığına bağlı gelişen sekonder artroz
✅ 4. Romatoid Artrit ve İltihaplı Eklem Hastalıkları
✅ 5. Omuzda Başarısız Cerrahiler Sonrası Sekonder Bozukluklar
✅ 6. Omuz Tümörleri Sonrası Rekonstrüksiyon Amaçlı
📌 Konservatif yöntemlerin (ilaç, fizik tedavi, enjeksiyonlar) yetersiz kaldığı ve günlük yaşam aktivitelerini ciddi şekilde etkileyen vakalarda protez kararı verilir.
🔧 Omuz Protezi Türleri
🔹 Anatomik Omuz Protezi:
-
Omuz anatomisine uygun olarak humerus başı ve glenoid (omuz yuvası) yüzeyi değiştirilir
-
Kas yapısı sağlam olan hastalarda tercih edilir
🔹 Ters (Reverse) Omuz Protezi:
-
Humerus ve glenoid yerleri ters şekilde protezlenir
-
Rotator cuff yırtığı olan, kasları çalışmayan hastalarda kullanılır
-
En sık uygulanan modern protez tipidir
🏥 Ameliyat Süreci
📌 Hazırlık:
-
Kan tetkikleri, anestezi değerlendirmesi
-
Omuz MR ve BT ile detaylı değerlendirme
-
Fiziksel uygunluk ve bilgilendirme
🛠️ Cerrahi Uygulama:
-
Genel anestezi veya sinir bloğu altında yapılır
-
Ortalama 1.5–2 saat sürer
-
Omuz ön kısmından yapılan kesiyle ekleme ulaşılır
-
Hasarlı kıkırdak ve kemik dokular çıkarılır
-
Protez bileşenleri kemik içine yerleştirilir ve sabitlenir
-
Kas ve tendon yapıları onarılarak ameliyat tamamlanır
🛌 Hastanede Kalış:
-
Genellikle 2–3 gün
-
İlk gün omuz kol askısı ile sabitlenir
-
Aynı gün içinde parmak ve dirsek hareketlerine başlanır
🧪 Ameliyat Sonrası ve İyileşme Süreci
✅ İlk 6 Hafta:
-
Omuz askısı ile koruma
-
Hafif pasif egzersizlere fizyoterapist eşliğinde başlanır
-
Ağrı kontrolü ve yara bakımı yapılır
✅ 6. Haftadan Sonra:
-
Aktif omuz hareketlerine geçilir
-
Kas güçlendirme çalışmaları başlar
-
Kaldırma, uzanma gibi günlük aktiviteler kademeli olarak yapılır
✅ 3. Aydan Sonra:
-
Omuz hareket açıklığı büyük oranda geri kazanılır
-
Ağrısız yaşam hedeflenir
📌 Tam iyileşme süreci ortalama 4–6 ay sürebilir. Ancak günlük işlevlere dönüş çoğu hastada 2. aydan itibaren başlar.
✅ Omuz Protezinin Avantajları
-
Kronik omuz ağrılarının ortadan kalkması
-
Omuz hareket kabiliyetinin geri kazanılması
-
Yüksek hasta memnuniyeti oranı
-
Günlük yaşam aktivitelerine bağımsız dönüş
⚠️ Riskler ve Komplikasyonlar
Tüm cerrahilerde olduğu gibi omuz protezinde de bazı riskler olabilir:
-
Enfeksiyon (%1–2)
-
Sinir yaralanmaları (nadiren)
-
Protez gevşemesi veya çıkığı
-
Omuz hareket kısıtlılığı
-
Kanama, damar yaralanmaları (nadir)
📌 Tüm bu riskler, deneyimli cerrahlar ve uygun cerrahi tekniklerle oldukça düşük seviyededir.
🧩 Omuz Protezi Ne Kadar Süre Dayanır?
Modern omuz protezleri, uygun şekilde yerleştirilip iyi bir rehabilitasyon süreciyle desteklendiğinde 15–20 yıl kadar dayanabilir. Yaşlı hastalarda çoğunlukla ömür boyu sorunsuz kullanılabilir.
💬 Sık Sorulan Sorular
Omuz protezinden sonra kolumu tamamen kullanabilir miyim?
Evet. Başarılı bir ameliyat ve fizyoterapi süreci sonrası hastalar omuzlarını büyük ölçüde ağrısız ve fonksiyonel şekilde kullanabilirler.
Ters omuz protezi neden tercih edilir?
Omuz kaslarında ciddi hasar olan hastalarda ters protez, kolun hareketlerini deltoid kas ile sağlamaya yardımcı olur. Bu nedenle klasik protezden daha işlevseldir.
Omuz protezi genç yaşta yapılabilir mi?
Genellikle 60 yaş üstü hastalarda tercih edilse de, uygun endikasyon varsa daha genç hastalara da uygulanabilir. Ancak protezin ömrü göz önünde bulundurularak karar verilmelidir.
🎯 Sonuç
Omuz protezi, omuz ağrısı nedeniyle yaşam kalitesi ciddi şekilde bozulmuş, ilaç ve fizik tedaviden fayda görmemiş hastalar için oldukça etkili bir çözümdür. Modern cerrahi teknikler, güvenli protez sistemleri ve bireye özel rehabilitasyon programları sayesinde omuz protezi ameliyatı sonrası hastalar, ağrısız ve aktif bir yaşama yeniden kavuşabilmektedir.
Omuz ağrınız yaşam kalitenizi etkiliyorsa ve hareket kabiliyetiniz kısıtlandıysa, size uygun bir tedavi planı için kliniğimizden randevu alabilirsiniz.
Op. Dr. Numan Atılgan – Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
